Crisis

Er zijn dagen dat Nieuwsuur te verschrikkelijk is om uit te zitten. De afschuwelijke wreedheden begaan door Kadafi, de weerzinwekkende beschrijvingen over de misbruikaffaire rondom het Hofnarretje.

Andere Tijden dan maar, "Verliefd op Willy Stahle": portret over een inmiddels vergeten waterski-kampioene. Mooie jonge blonde meid. Stoer en ogenschijnlijk zonder moeite draait ze in sierlijke figuren op de latten over de golven, tegen een achtergrond van opspattend water. Op 14 jarige leeftijd nederlands kampioene, op 17 jarige leeftijd al haalde ze al het wereldkampioenschap. Wauw! Gaandeweg dringt pas tot me door dat ook hier een drama achter schuilt, maar ik zit al te ver in het verhaal om verder te zappen. Als Willy 29 jaar is houdt ze zich naast een praktijk als fysiotherapeut bezig met parachtespringen. Tijdens een formatiesprong gaat er iets mis en Willy breekt bij de landing haar rug. Met een dwarsleasie is ze voor haar leven in een rolstoel beland. Jarenlang vecht ze om de draad van haar leven weer op te pakken, een nieuwe passie te vinden, haar depressieve gevoelens te overwinnen. Tevergeefs. In 2003 breekt ze met al haar contacten: vrienden, familie, oud-collega's.. Wat rest is een ongelukkige, eenzame vrouw. Wrang is het reclamespotje wat het Rode Kruis tijdens de toppen van haar succes uitzond in het kader van een actie voor bootvluchtelingen: De éen heeft de wind mee en kan alles, de ander heeft niets" . Hoe snel kan een mensenleven verwoest worden.

Het verhaal laat me niet meer los. De éen na de ander komt me in gedachten. Joni Eareckson, ook een ongeluk waarmee ze in een rolstoel komt. Nick Vujicic, geboren zonder armen en benen. Jongeren die hun moeder verloren, een vader die vervolgens aan de drank raakte. Vroeg of laat komen mensen hard in aanraking met de scherpe kant van het leven. In het Chinees betekent crisis: kans of gevaar. Wat maakt nu dat sommige mensen van een crisis een kans weten te maken en sommige mensen door het gevaar gebroken worden?

Martine Delfos, een bekende nederlands-franse bio-psychogologe, heeft me ooit gerustgesteld met haar onderzoek naar Franse schrijvers, het merendeel daarvan bleek op jonge leeftijd een ouder te hebben verloren. Kijk nu wat mensen kunnen bereiken ondanks hun verliezen, wilde ze maar zeggen. Ook zie ik voortdurend in de praktijk van de jeugdhulpverlening de waarheid van haar gezegde: Veel problemen zijn terug te voeren op een externe locus of control, het gevoel dat mensen hebben dat ze totaal afhankelijk zijn van de omstandigheden. Mensen die te weinig locus of control in zichzelf ervaren, zijn niet op een positieve manier weerbaar, missen het vertrouwen dat ze hun problemen kunnen oplossen. Ouders die weinig zelfvertrouwen hebben, weinig grip op hun eigen leven en op hun eigen emoties hebben, voelen zich afhankelijk van het gedrag van hun kinderen. Laten te veel hun stemming en de sfeer in huis bepalen door hun bokkesprongen. En jongeren die weinig verantwoordelijkheid hebben geleerd, niet ontdekt hebben dat ze invloed op hun situatie kunnen uitoefenen.. Die jongeren voelen zich vaak te weinig opgewassen tegen problemen op school en blijven dan maar achter hun X-box zitten.

Een filmfragment wat me elke keer weer raakt is de scéne uit "The Lord of the Rings" waarin Boromir sterft. Even daarvoor liet hij zich "grijpen" door de macht van de ring. In zijn kortzichtigheid denkt hij dat de ring de oplossing is voor het bestrijden van de gevaarlijke Sauron. Hierdoor brengt hij de ringdrager Frodo en de rest van het reisgezelschap in gevaar. Voor hij zijn laatste adem uitblaast geeft hij zijn fouten toe aan Aragorn. "Jij bent sterker dan ik, ik heb me laten verleiden... Ik zou je gediend hebben, jij bent mijn koning!" En ziedaar, op slag weet hij m'n sympathie te winnen. Mooi, zo'n kwetsbare man. Dit is een dimensie die voor mij de psychologische overstijgt. Onze beperkingen kennen, kwetsbaar durven zijn en het samen durven doen met anderen en met de Ander. We hebben het leven niet in de hand, we hebben onszelf niet in de hand.

Het lijkt bijna een tegenstelling maar is het niet. Hulp vragen en durven ontvangen is een daad van zelfstandigheid leerde ik ooit van een collega. Je afhankelijk weten van anderen kan rust geven, je helpen met beide benen in de crisis te blijven staan en te onderscheiden waar het op aan komt, waar je invloed kunt uitoefenen en waar niet. Je identiteit is niet gelegen in wat je doet en kunt en hebt, maar in "het geliefde kind van God" zijn. Waar moet je het anders nog zoeken als het leven zo kwetsbaar blijkt te zij